کاردرمانی چیست؟

کاردرمانی مهمترین پروسه توانبخشی است. طبق تعریف  کاردرمانی هنر بکارگیری فعالیتهای هدفمند جهت دادن انگیزه کافی برای انجام وادامه درمان وارائه تمرینهای کاربردی مناسب درمانی است که به منظور پیشگیری از ناتوانی وحل مشکلات عملکردی افراد ناتوان و معلول و کسب حداکثر استقلال عملکردی این افراد بکارمیرود؛این خدمات در محدوده مشکلات فیزیکی و روانی قرار دارند. پیشگامان این حرفه معتقد بودند که با استفاده همزمان از عضلات و ذهن در بازیها ، سلامت و تمرینات و حتی کار می توان سلامتی افراد را تحت تأثیر قرار داد.

خدمات کاردرمانی

این خدمات در محدوده بیماریهای مغز و اعصاب ، بیماریهای روماتولوژی ، بیماریهای عصبی عضلانی ، بیماریهای ارتوپدی، سوختگیها و تغییر شکلهای ناشی از آن، صدمات ناشی ازکار، بیماریهای ناتوان کننده و یا مزمن است؛ که شامل بیماران مبتلا به بیماریها با ضایعات جسمی است که شامل

A- بیمار یهای ارتوپدیک و نورولوژیک می باشد:

١.در کودکانی که فلج مغزی دارندCP__ ، کودکانی که دارای اختلال درراه رفتن، مشکلات تعادلی _ حرکتی و جابجایی، گرفتن ورها کردن، ناتوانیهای رشدی و تکامل حرکتی ، کودکان دست و پا چلفتی، شکستگی ها

٢.در بزرگسالان توانبخشی بعد از شکستگی ها،در رفتگی ها ،ترمیم و پیوند تاندونها واعصاب و عروق در اندام ها،بیماری آرتروز و روماتیسم،  سکته مغزی _CVA _، MS ، مشکلات ناشی از سالمندی و …

B- اختلال در عملکردهای روانی – اجتماعی ، ناتوانیهای رشدی و تکاملی ذهنی، اختلالات و ناتواناییهای یادگیری و نوشتاری.اختلالات خوردن مثل اختلالات جویدن و بلعیدن ، مشکلات در مراقبت از خود و فعالیت های روز مره زندگی می باشد.

شیوه های درمانی که توسط کاردرمانگر ارائه می شود:

*   متحرک سازی بافت نرم ومفاصل : تکنیکهای حرکتی و کشش ویژه برای بافتهای نرم و مفاصل و دادن برنامه های هدفمند و منطبق با فرهنگ بیمار برای پیشرفت تواناییهای فرد.

*    ماساژ : تکنیکهای ماساژبا دست به منظورافزایش گردش خون و کاهش درد.

*    بارآموزی عصبی – عضلانی : بهبود بخشیدن عملکرد عصبی – عضلانی وبازآموزی حسی.

*    ارائه تمرین درمانی : تمرینات وضعیتی وحرکتی دراندام ها برای افزایش دامنه حرکتی و انعطافپذیری مفاصل. قابل توجه است که اکثر فعالیتهاوتمرینها در کاردرمانی بدون استفاده از دستگاه وبصورت دستی(توسط دستان کاردرمانگر) ارائه میشود.

*    اسپیلینتهای مختلف(آتل) برای قرار دادن عضو در حالت استراحت، جلوگیری از دفورمیتی و یا اصلاح دفورمیتی های ایجاد شده می باشد.

*    ارائه فعالیتهای عملکردی : حرکات و وظایف مربوط به فعالیتهای روزمره زندگی.

*   ارزیابی های همه جانبه از محیط کار و منزل. ارزیابی و درمان برای انجام فعالیتهای کاری.

کاردرمانی جسمی (حسی-حرکتی) کودکان چیست؟

کودکان دچار فلج مغزی(CP)، تاًخیر حرکتیMotor Delay)(، اختلال هماهنگی رشد(DCD)، اختلالات و بیماری‌های عصبی- عضلانی (مانند دیستروفی عضلانی، نوروپاتی، میوپاتی)، دررفتگی مادرزادی لگن(CDH)، تورتیکولی(کج گردنی مادرزادی)، آسیب اعصاب محیطی مانند فلج ارب ، نقایص لوله عصبی مانند اسپاینابیفیدا، عوارض حرکتی، بیماریهای متابولیک، کودکان با مشکلات تعادلی و تاخیری، مشکلات قدرت و تحمل عضلانی، کودکانی که به دلیل پوسچر نامناسب یا ضعف عضلانی دچار کوتاهی شده اند و … .

اهداف کاردرمانی جسمی در کودکان شامل چه مواردی است؟

تسهیل مراحل رشد حرکتی (مانند گردن گرفتن، چهار دست و پا رفتن، نشستن، ایستادن، راه‌رفتن و … )، تعدیل ‌تون ‌عضلانی،‌ رفع و جلوگیری از بدشکلی‌های مفصلی و جسمانی، تسهیل واکنشهای تعادلی و حفاظتی، مهار رفلکس‌های غیرطبیعی موجود، ارائه‌ی مشاوره به والدین در رابطه با وضعیت‌های صحیح و جلوگیری از الگوهای غلط  و الگوهای درمان درمنزل، اعمال کشش روی عضلات کوتاه شده، کنترل و یادگیری حرکتی، آموزش مهارتهای روزمره زندگیADL)(و…

چه کودکانی به خدمات کاردرمانی ذهنی نیاز دارند؟

کودکان مبتلا به اختلالات نافذ رشد(اوتیسم، آسپرگر، سندرم رت و …)،کودکان مبتلا به انواع اختلالات یادگیری، اعم از اختلال خواندن(Dyslexia)، اختلال نوشتن(Dysgraphia)، اختلال ریاضیات(Dyscalculia)و نیز کودکانی با مشکلات دست خط، کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه و کودکانی با تشخیص اختلال بیش فعالی و نقص در توجه و تمرکز(ADHD)، کودکان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی با عللی چون اختلالات متابولیسم مادرزادی مانند فنیل  کتونوریا یا نقایص ژنتیکی( سندرم داون،سندرم لش نیهان، سندرم پرادرویلی،سندرم ویلیامز،سندرم xشکننده و…)، اختلالات یکپارچگی حسی  (SID)و رفتارهایی چون حس جویی و اجتناب حسی و…،  اختلالات رفتاری مانند (پرخاشگری،لجبازی،بیقراری، وابستگی، نافرمانی، رفتارهای منفی و…)، اختلال هماهنگی رشد، اختلال در مهارتهای دستی(مانند دست نویسی ضعیف)، مشکلات هوشی و کم توانی ذهنی، فوبیا یا ترس شدید، مشکلات ارتباطی- اجتماعی،  مشکلات اضطرابی و افسردگی،  وسواس، کودکان با اعتماد به نفس پایین، عدم کاربرد یکی از اعضای بدن و انکار عضو و… .

اهداف کاردرمانی ذهنی در کودکان شامل چه مواردی است؟

بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت، مداخلاتی در جهت تسهیل یکپارچگی حسی و پردازش حواس گوناگون، بهبود مهارت‌های شناختی (شامل: درک مفاهیم، توجه و تمرکز، حافظه، مهارت های حل مسئله و استدلال، تفکر انتزاعی و کارکردهای اجرایی و …)، بهبود مهارت های ادراکی و حسی (شامل: تصویر بدنی، ادراک بینایی، ادراک شنوایی و لامسه، پراکسیا یا برنامه ریزی حرکتی و …)، بهبود مهارتهای عاطفی (مانند کنترل هیجان)، تقویت مهارتهای ترسیمی و رشد نقاشی (کاربرد قلم، نقاشی، نوشتن و … )، رفع مشکلات رفتاری (افزایش تحمل کاری و دستور پذیری و کاهش لجبازی و …) آموزش مهارت‌های روزمره زندگی، استفاده از بازی در راستای اهداف درمانی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و گروه درمانی، آموزش و مشاوره به خانواده در خصوص کودک و… .

کاردرمانی مهمترین پروسه توانبخشی با رویکردی هالیستیک است.طبق تعریف کاردرمانی هنر بکارگیری فعالیت‌های هدفمند جهت دادن انگیزه کافی برای انجام و ادامه درمان و ارائه تمرین‌های کاربردی مناسب است که به منظور پیشگیری از ناتوانی و حل مشکلات عملکردی و کسب حداکثر استقلال عملکردی افراد بکار می رود، این خدمات در محدوده مشکلات فیزیکی و روانی قرار دارند. پیشگامان این حرفه معتقد بودند که با استفاده همزمان از عضلات و ذهن در فعالیت‌ها ، سلامت و تمرینات و حتی کار می‌توان سلامتی افراد را تحت تاثیر قرار داد. هدف کاردرمانی به طور کلی جلوگیری از پیشرفت بیماری و باز گرداندن توانایی‌های از دست رفته تا حد امکان، جهت بازگشت بیمار به زندگی و سطح فعالیت قبلی است.

وجه افتراق و امتیاز کاردرمانی تاکید آن بر استفاده گسترده از “فعالیت هدفمند ” است. فعالیت هدفمند به فعالیت‌هایی گفته می شود که فرد به طور فعال در آن شرکت دارد. این فعالیت‌ها موجب هماهنگی سیستم‌های جسمی، ذهنی، عاطفی و شناختی شده و در طی انجام آن توجه فرد معطوف به فعالیت است. فعالیت‌هایی که برای درمان انتخاب می‌شوند باید دارای خصوصیات زیر باشند:

• هدف مشخصی داشته باشند.
• منجر به افزایش مهارت های فردی و بالا بردن عملکردهای بیمار شوند.
• مطابق با جنس، سن، علاقه و حرفه بیمار باشند.
• باعث ایجاد حرکات و وضعیت‌های نادرست و نامطمئن نشوند.
• بیمار را در زمینه‌های مختلف جسمی و ذهنی در برگیرند.
• تمرینات درمانی عبارتند از: کاربرد اختصاصی حرکات یا انقباض عضلات بدن جهت افزایش حداکثر عملکرد عضلانی و اسکلتی.

کاردرمانی به طوراختصاصی در زمینه کودکان فعالیت وسیع دارد.

تهیه و تنظیم:

دکترنادرعلیرضالو

دکتری تخصصی علوم شناختی

ارگوتراپیست(کادرمانگر) جسمی و ذهنی کودکان

نوروتراپیست و موسس مرکز توانبخشی جسمی و حرکتی نواندیشان آویژه تبریز

جهت تعیین وقت ارزیابی و دریافت نوبت با شماره های کلینیک آویژه تماس ۰۴۱۳۴۴۸۵۵۱۵حاصل فرمایید.